mùa xuân 1968
tết Mậu Thân
VC phản bội thỏa ước ngưng bắn tạm thời
công kích vào hầu hết thành thị của miền Nam VN
gây chết chóc tai ương lớn lao cho nhân dân
điển hình là Huế
ở đây
tôi sẽ không khơi gợi khổ đau một thời
ai phải ai trái
bởi vì lịch sử trắng đen đã rõ
tôi chỉ nói tới bản chất của một thành phần trí thức
được cơ chế VNCH nuôi dưỡng đào tạo
nhưng phản phúc
(ăn cơm quốc gia
thờ ma cọng sản)
phải nói họ (trong chừng mực) là kẻ sĩ
đã vạch trần lỗi lầm của chính quyền miền Nam
và đòi làm cách mạng để thay đổi
sau biến cố Phật Giáo miền Trung (1966)
cũng như sau tổng tấn công Mậu Thân (1968) thất bại
phần đông đã chạy theo VC
(số ở lại vẫn tiếp tục quậy phá)
và âm hưởng từ hành động của họ
đã vương vấn đâu đó trong tâm tư dân chúng
đã khen ngợi họ là những trí thức khí phách
can đảm đứng lên
không sợ bạo quyền
tranh đấu vì dân tộc vì quê hương
sau 30 tháng tư 1975
miền Nam thất thủ
trước những bất công áp bức của bè lũ VC
quần chúng nhân dân thấp cổ bé miệng
đã ngóng chờ cách ứng xử đầy hào khí của của họ trước đây
trông mong họ lên tiếng phản đối độc tài phi nhân tính của chính quyền mới
nhưng họ đã ngậm câm
thì ra với "thành phần trí thức" này
"khí phách" chỉ biểu lộ khi có điều kiện
thời VNCH
với tam quyền phân lập
(lập pháp, hành pháp, tư pháp)
tự do dân chủ
quyền sống
quyền làm người được hiến pháp tôn trọng
họ biết dù bạo loạn như thế nào thì sinh mạng cũng sẽ được bảo đảm
nên đã lợi dụng cơ chế này tối đa
tổ chức xuống đường biểu tình
hô hào phản động
sáng tác phổ biến văn thơ nhạc "chống Mỹ cứu nước"
dè bĩu tinh thần chống cọng bảo vệ tự do của quân dân miền Nam
nhưng với chuyên chính VC thì khác
chỉ ban cho bọn họ một chọn lựa
theo là sống
chống là chết
và khi sinh mạng trực tiếp bị uy hiếp
thì "khí phách" lẹ làng bay mất
và có không ít kẻ liền nhanh chóng
biến thành bồi bút tay sai
NGUYỄN ĐỨC BẠTNGÀN
.